Yeni Yarasa Gribi Türünün Keşfi ve Potansiyel Tehlikesi: Yeni Keşfedilen Yarasa Gribi Türü Diğer Türleri Enfekte Edebilir
Son zamanlarda yayınlanan bir çalışmada, bilim insanları Kolombiya Karayiplerinde balıkçı yarasalarında tanımlanan yeni bir influenza A virüsünün (IAV) filogenetik, evrimsel ve antijenik özelliklerini belirlediler.
Yarasalar: Yeni virüslerin doğal kaynakları
Yarasalar birçok virüs için ana kaynak olarak hizmet eder, bazıları arasında ise koronavirüsler, paramiksoviruslar, filoviruslar, Venezuela Eqvine ensefaliti ve dengue virüsü bulunmaktadır.
Yarasaların influenza virüsleri için bir kaynak olmadığı düşünülse de, son zamanlarda birkaç IAV alt türü onlarda tespit edildi. Bunlar arasında Guatemala’daki meyve yarasalarında tanımlanan H17N10 alt türü ve Peru, Bolivya ve Brezilya’da yarasalardan izole edilen H18N11 bulunmaktadır. Ayrıca, Mısır yarasalarında tavuk IAV suşlarına benzer bir virüs tespit edilmiştir.
Kuş IAV’leri yarasaları nasıl enfekte eder?
Yeni tanımlanan yarasa influenza suşu H18N12, nöraminidaz (NA) segmentinde genetik ayrışma göstermektedir, bu da bilinen kuş ve memeli influenza virüslerinden farklı bir evrimsel yol izlediğini göstermektedir.
Yarasa IAV’leri muhtemelen birlikte paylaşılan bir atadan kuş IAV alt türlerinden türemiştir. Mevcut kanıtlar, bu virüsleri iki dal haline bölen coğrafi ayrılık ve çoklu erken iletim olaylarının bu virüsleri böldüğünü veya önemli mutasyonların onları özellikle yarasalara uyum sağlamalarına izin verdiğini göstermektedir.
Hemaglütinin (H) ve nöraminidaz (NA), IAV’lerin yüzeyinde bulunan glikoproteinlerdir. Bunlar, virüsün konak hücre giriş reseptörleri olan ana histokompatibilite kompleksi sınıf II (MHC-II) ile etkileşim halindedir. Bu proteinlerin X-ışını kristalografisi, yarasa ve kuş IAV’leri arasında yapısal benzerlikleri doğrulamıştır; ancak yarasa IAV’ler, yarasalara uyum sağlamalarından sorumlu olabilecek özel moleküler modifikasyonlar sergilemektedir.
Örneğin, yarasa IAV’lerinin NA proteini hiçbir katalitik aktivite sergilemez; bu durum, bu glikoproteinin farklı bir mekanizma aracılığıyla düşük MHC-II moleküllerini indükleyebileceği hipotezini düşündürmektedir. Ancak, grip kontrol stratejilerinin etkinliğini sağlamak için, IAV’lerin yarasaları nasıl enfekte ettiği mekanizmaları tam olarak anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Çalışma bulguları
Bilgisayar modellemeleri, H18N12 virüsünde bulunan önemli mutasyonların, konak reseptörlere bağlanma yeteneğini artırabileceğini ve potansiyel olarak yeni türleri enfekte etme yeteneğini etkileyebileceğini ortaya koymaktadır.
Kolombiya Karayiplerindeki yarasalardan toplam 159 rektal örnek rastgele toplandı ve ribonükleik asit dizileme (RNA Seq) kullanılarak analiz edildi. Bu yarasa türleri Phylostomidae, Molossidae, Noctilionidae ve Emballonuridae ailelerine aitti. Önemli bir şekilde, sadece dört Noctilio albiventris örneği Orthomyxoviridae ailesi ile ilişkilendirilen bir viral genom içeriyordu.
Bu viral genomun üç segmenti H18N11 ile %90 benzerlik gösteriyordu. Karşılaştırmalı olarak, A/bat/Colombia 23 viral genom örneğinin %93’ü Peru’da izole edilen H18N11 dizisine yapısal olarak benzerken, bu örnekteki NA geni bu referans genomdan daha büyük bir ayrışma gösteriyordu.
Filogenetik analiz, A/bat/Colombia 23 viral izolatının yarasa özgü IAV’lerle ilişkili olduğunu ve kuş IAV’lerinden önemli ölçüde farklı olduğunu gösterdi. Örneğin, H gen segmenti Peru, Brezilya ve Bolivya’da izole edilen H18 segmentine yapısal olarak benzerken, PB2, PA ve M segmentlerin muhtemelen bu referans genomlarla ortak bir ataya sahip olduğu gösterildi. Karşılaştırmalı olarak, A/bat/Colombia 23 NA gen segmenti en fazla filogenetik uzaklığa sahip olan son IAV izolatlarından farklı olarak ve daha önce 50 yıl önce izole edilen bir önceki NA segmentiyle filogenetik olarak ilişkiliydi.
Bu bulgular, bu genetik çeşitliliğe ve bu mutasyonlu virüslerin yeni konakları enfekte etme yeteneklerine katkıda bulunan HA ve NA segmentleri ile genetik yeniden düzenleme olaylarına işaret etmektedir. HA ve NA segmentlerinde 31 yılda bir ortalama bir yeniden düzenleme olayı gözlemlendi; bu, segmentler arasındaki genetik uyumluluk farklılıklarından, birlikte enfeksiyonları önleyen ekolojik kısıtlamalardan veya yarasanın bağışıklık sistemindeki değişikliklerden kaynaklanan viral evrimden kaynaklanan düşük bir yeniden düzenleme oranı olarak kabul edilmektedir.
Tipik influenza virüslerinin aksine H18N12’nin nöraminidaz proteininin standart bir enzimatik aktivitesi yoktur, bu da viral replikasyonu ve iletimini nasıl kolaylaştırdığı konusunda soru işaretlerine neden olur.
Bu deneysel verilere dayanarak, araştırmacılar, izole edilen viral yapının ve H18N11 referans genomlarının diverjansını ve benzerliklerini tahmin etmek için bilgisayar modellemelerini kullandılar. Örneğin, A/bat/Colombia/23 NA proteininin hipotetik aktif site cebi, muhtemelen Peru H18N11 proteininden daha dar görünmektedir; bu durum, bu yapının stabilitesini değiştiren 150 ve K363R mutasyonunun bu yapının plastisitesinden kaynaklanabileceğini göstermektedir. Ayrıca, Ser361, Ar363 ve Lys242’de beş mutasyonun, yarasa ve viral proteinler arasındaki bağlantının gücünü ve özgüllüğünü artırdığı görülmektedir.
Bu bulgular, viral protein etkileşimleri hakkındaki anlayışımızı önemli ölçüde etkiler ve gelecekteki araştırma ve ilaç geliştirme, özellikle NA proteini hedefleyen antiviral ilaçların tasarımında potansiyel olarak bilgilendirici olabilir.”
Çalışmanın Önemi
Bu çalışma, Kolombiya Karayiplerinde balıkçı yarasalarında yeni bir IAV tespit etti. Bu virüsün H geni, tüm 16 bilinen kuş alt türleriyle ilişkilidir, PB1, PA, M ve NA segmentleri ise yarasalarda dolaşan mevcut viral suşlar arasında bir düzenleme olayından kaynaklanmış olabilir.
NA segmentinin moleküler ayrışması…H18N12 adında yeni bir alt türü işaret etmektedir.”
Var olan çalışmalar, H18N11’in etkin bir şekilde olmayan yarasalar dışı konakları enfekte edemediğini rapor etmiştir. A/bat/Colombia/23’ün H geni H18 alt türüyle aynı olsa da, NA genindeki tanımlanan mutasyonlar bu virüsün yeni türleri enfekte etme ve yayılma yeteneğini artırabilir. Bu nedenle, yeni IAV suşlarının ortaya çıkışını izlemek ve olası epidemiyolojik salgınlar yaratma potansiyellerini önceden belirlemek son derece önemlidir.
Kaynak:
• Echeverri-De la Hoz, D., Martinez-Bravo, C., Gastelbondo-Pastrana, B., et al. (2025). Yarasalarda yeni influenza A virüsünün genomi (H18N12) çalışmaları, Caribe Kolombiya. Bilimsel Raporlar. doi:10.1038/s41598-025-91026-8
Bu makale, Dr. Sanchari Sinha Dutta tarafından yazılmıştır. Dr. Sanchari Sinha Dutta, dünyanın her köşesinde bilimin gücünü yaymayı amaçlayan bir bilim iletişimcisidir. Biyoloji ve insan fizyolojisi alanında lisans ve yüksek lisans derecelerine sahiptir. Yüksek lisans derecesinin ardından, Sanchari insan fizyolojisi alanında doktora çalışmaları yapmıştır. 10’dan fazla orijinal araştırma makalesinin yazarıdır, hepsi dünya çapında tanınmış uluslararası dergilerde yayımlanmıştır.
Referanslar
Dutta, Sanchari Sinha Dutta. (2025, Şubat 25). Yeni yarasa gribi türünün keşfi ve potansiyel tehlikesi. News-Medical. 25 Şubat 2025 tarihinde https://www.news-medical.net/news/20250225/Discovery-of-new-bat-flu-strain-with-potential-to-infect-other-species.aspx adresinden alındı.
Dutta, Sanchari Sinha Dutta. “Yeni yarasa gribi türünün keşfi ve potansiyel tehlikesi”. News-Medical. 25 Şubat 2025. <https://www.news-medical.net/news/20250225/Discovery-of-new-bat-flu-strain-with-potential-to-infect-other-species.aspx>.
Dutta, Sanchari Sinha Dutta. “Yeni yarasa gribi türünün keşfi ve potansiyel tehlikesi”. News-Medical. https://www.news-medical.net/news/20250225/Discovery-of-new-bat-flu-strain-with-potential-to-infect-other-species.aspx. (Erişim tarihi: 25 Şubat 2025).
Dutta, Sanchari Sinha Dutta. 2025. Yeni yarasa gribi türünün keşfi ve potansiyel tehlikesi. News-Medical, 25 Şubat 2025 tarihinde görüldü, https://www.news-medical.net/news/20250225/Discovery-of-new-bat-flu-strain-with-potential-to-infect-other-species.aspx.
